Nhiều bậc phụ huynh gặp phải khó khăn khi chọn khóa học phát âm tiếng Anh cho trẻ nhỏ khi có vô số lựa chọn, giáo trình và các phương pháp học khác nhau? Làm thế nào để chọn cho trẻ khóa học phát âm phù hợp với độ tuổi và theo phương pháp khoa học hiện đại nhất?
Hãy cùng Sun Santa khám phá phương pháp học phát âm – đánh vần cho trẻ nhỏ, Phonics – một phương pháp học rất phổ biến trong việc dạy và học tiếng Anh ở nhiều quốc gia, đặc biệt ở các nước nói tiếng Anh như Anh, Mỹ, Úc… Hiện Sun Santa cũng đang áp dụng Phonics trong các chương trình học dành cho trẻ nhỏ.
Phonics là gì?
Theo cách hiểu thông thường phổ biến nhất hiện nay, Phonics (tạm dịch: ngữ âm) là cách dạy đánh vần tiếng Anh. Trẻ có thể học tiếng Anh tương tự như tiếng Việt bằng cách đánh vần từng đơn âm rồi sau đó ghép lại để đánh vần cả một từ. Ba mẹ có thể hiểu và nhớ về Phonics theo cách đơn giản nhất thông qua những lợi ích mà phương pháp này mang lại so với phương pháp cũ là dùng ký hiệu phiên âm.
Từ góc nhìn khoa học, Phonics là phương pháp dạy mọi người đọc thông qua những âm thanh mà các chữ cái biểu thị. Đầy đủ hơn, đây là phương pháp học tiếng Anh thông qua hệ thống ngữ âm giúp phát triển tổ hợp các kỹ năng: Sound-to-Sound (khi nghe một từ, người học có thể phân tách các âm trong đó), Spelling-to-Sound (người học biết được cách viết của một từ là có thể biết đọc các từ trong cùng họ từ đó), Sound-to-Spelling (khi nghe một từ là người đọc có thể viết được từ), trong đó cốt lõi là đánh vần tiếng Anh.
Được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong việc dạy tiếng Anh, Phonics thể hiện ưu điểm vượt trội đó là trẻ học các âm tương ứng với các chữ cái, từ đó có thể phát âm và đọc một từ mới bất kỳ mà không cần nhớ cách phát âm của từng từ. Phonics không bắt trẻ học thuộc cách phát âm từ mới mà sẽ cung cấp cho trẻ bộ quy tắc phát âm để trẻ không bị rối loạn khi thầy cô, ba mẹ,… mỗi người đọc một từ theo nhiều cách khác nhau và không chắc chắn cách đọc nào đúng. Lúc đó, bộ quy tắc sẽ giúp trẻ tìm ra cách đọc đúng nhất.
Trẻ nhỏ ở các quốc gia Anh, Úc, Mỹ học đánh vần bằng phương pháp Phonics
Ví dụ: Với Phonics, trẻ sẽ được dạy chữ “a” trong tiếng Anh có tên gọi là /ei/, nhưng chữ “a” trong từ “cat” (con mèo) phát âm là /ae/, trong “baby” (đứa bé) phát âm là /ei/, trong “father” (cha) phát âm là /a/.
Như vậy, với chỉ một chữ “a” mà đã có rất nhiều cách phát âm khi đặt vào các từ khác nhau. Nếu như là trước đây, khi không có Phonics, ba mẹ sẽ không biết phải dạy như thế nào để con phát âm chuẩn và bản thân đọc chuẩn hay chưa ba mẹ cũng không hề biết (cách duy nhất là tra từ điển và nghe từ điển đọc mẫu).
Đối với cách học Phonics, một khi trẻ đã học thuộc bảng âm của chữ cái tiếng Anh (gọi là Phonics Alphabet), trẻ đã có thể phát âm chuẩn tất cả các từ đơn giản có cấu trúc CVC (nguyên âm – phụ âm – nguyên âm) như cat (k-a-t), bat (b-a-t), mud (m-ă-d). Nhờ vậy, trẻ sẽ cảm thấy dễ hiểu và phát âm tiếng Anh rất đơn giản.
Cha mẹ có thể dễ dàng cùng trẻ nhỏ học các quy tắc đánh vần của Phonics
Tại sao cần cho trẻ học Phonics?
Nền tảng của việc nghe, nói tiếng Anh giỏi, thành thạo bắt đầu từ việc phát âm, đọc thành thạo trôi chảy. Bởi vậy, phát âm chuẩn rất quan trọng – nó là tiền đề giúp các kỹ năng còn lại phát triển. Phát âm chuẩn giúp trẻ nói chuẩn và nghe tiếng Anh tốt hơn. Nghe và nói đồng thời là hai kỹ năng cơ bản, có tính ứng dụng cao nhất trong việc học tiếng Anh, tạo nền tảng vững chắc để học đọc viết tốt, giúp trẻ hoàn thiện được cả 4 kỹ năng nghe – nói – đọc – viết.
Do đó, việc học Phonics là một phần cực kỳ quan trọng trong quá trình học tiếng Anh (đặc biệt là tự học). Phonics cung cấp một nền tảng cơ bản giúp trẻ có thể tự phát âm và tự đọc chuẩn xác mà không bị quá lệ thuộc vào cách phát âm mẫu mang tính cảm tính hay chủ quan của người dạy (bất kể là phát âm theo kiểu Anh – Anh hay Anh – Mỹ…). Người học tiếng Anh bắt đầu học với Phonics cũng không có cảm giác bị quá tải vì phải học quá nhiều hay phải ghi nhớ quá nhiều, thay vào đó, khi đã nắm được bộ quy tắc, họ sẽ không bị phụ thuộc vào trí nhớ, có thể tự tin phát âm từ mới dù chưa từng bắt gặp – việc học từ mới tiếng Anh nhờ đó cũng nhanh hơn, hiệu quả hơn và dễ dàng hơn.
Khi nào thì nên dạy Phonics?
Ở các nước nói tiếng Anh, trẻ được học Phonics từ lớp mẫu giáo đến lớp hai. Ở lớp mẫu giáo, trẻ em thường được dạy phát âm các phụ âm (tất cả các chữ cái trừ các nguyên âm a, e, i, o, u). Học sinh lớp một và lớp hai thường được dạy phát âm tất cả các chữ cái, ghép vần, và các bộ phận từ (chẳng hạn như “ing” và “ed”). Trẻ thực hành đọc và đánh vần các từ có chứa những chữ cái và vần. Học sinh lớp hai thường ôn lại và thực hành các kỹ năng Phonics đã học được để viết chính tả và đọc trơn tru các đoạn văn.
Nếu đã tìm hiểu Phonics là gì, hẳn ba mẹ sẽ thắc mắc không biết khi nào nên dạy phonics cho con. Nhìn chung, phương pháp Phonics phát huy hiệu quả tốt nhất khi dạy cho trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo hay lớp một. Tại Việt Nam, ba mẹ nên cho trẻ bắt đầu làm quen với Phonics từ 4 tuổi, bởi từ 4-8 tuổi trẻ có thể nghe và phân biệt bằng tai các âm đơn lẻ, lặp lại các từ mà trẻ nghe thấy trong đời sống và có sự nhạy cảm đặc biệt với đọc và viết chữ. Tại thời điểm này, ba mẹ nên quan sát độ nhạy cảm với chữ của con, khi thấy con rất quan tâm đến các chữ, hứng thú với việc đọc, là ba mẹ có thể áp dụng phương pháp học Phonics cho con càng sớm càng tốt tránh việc trẻ bị quen với lối phát âm tiếng Anh truyền thống dẫn tới việc luyện âm theo phương pháp Phonics sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Ngoài ra, dạy Phonics cho trẻ theo một lộ trình cụ thể, có hệ thống chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả rõ ràng hơn là dạy không có hệ thống hoặc không có hướng dẫn ngữ âm.
Ở Sun Santa, chương trình tiếng Anh cho trẻ mầm non cũng áp dụng phương pháp Phonics vào trong việc giảng dạy, tạo cho trẻ một khởi đầu vững chắc, sự tự tin khi bước vào thế giới ngôn ngữ Anh.
